Als de medische apparatuur niet werkt, sterft de patiënt

Hoe zorg je ervoor dat de medische apparatuur veilig is en naar behoren werkt, en dat het ziekenhuispersoneel het kan bedienen? Dat is het werk van een biomedisch specialist op het terrein. Jonathan Delchambre is net terug van een missie in Libanon en Irak. Hij vertelt meer over zijn specialisatie en zijn ervaring.

Waarom koos je voor een Master in de ingenieurswetenschappen 'biomedische technologie'?

Omdat ik op school goed was in wiskunde en wetenschappen (lacht), en ik was ook heel erg geïnteresseerd in de werking van het menselijk lichaam en hoe we wetenschap kunnen gebruiken om de gezondheidszorg te verbeteren.

Waarom wilde je voor Artsen Zonder Grenzen (AZG) werken?

Er zijn veel carrièremogelijkheden voor biomedische ingenieurs, maar ik wilde mijn kennis gebruiken ten gunste van minder ontwikkelde landen. Ik zag mezelf eerder werken aan een zuurstofconcentrator om longaandoeningen te voorkomen dan aan een uitvinding om obesitas te behandelen.

Tijdens een infosessie over terreinwerk bij AZG ontdekte ik tot mijn grote vreugde dat AZG lange en korte missies voor biomedische ingenieurs heeft, dus stelde ik me kandidaat. Ik werd toen niet aanvaard omdat ik onvoldoende ervaring had, maar ben niet bij de pakken blijven neerzitten. Ik sprokkelde de nodige werkervaring en kon een jaar later op mijn eerste missie vertrekken. Omdat ik meer ervaring had in beeldvorming en kwaliteitsgarantie, leerde ik tijdens die eerste missie in Haïti alles over het onderhoud van ziekenhuismateriaal van de plaatselijke collega's.

Het ziekenhuis had een capaciteit van 120 bedden, 500 personeelsleden, 4 operatiekamers en meer dan 300 eenheden medisch materiaal. Beeld je maar eens in dat je verantwoordelijk bent voor de goede werking van al dat medisch materiaal. Het leven van de patiënten hangt ervan af. Als de apparatuur niet werkt, sterft de patiënt.

Vertel ons iets over een van je missies.

Ik kan iets vertellen over mijn noodhulpmissie in Irak vorig jaar. Ik werd voor twee maanden uitgezonden om hulp te bieden in het veldhospitaal in Hamam Al-Alil, een van de traumacentra rond Mosoel. Ik was er verantwoordelijk voor de organisatie van het onderhouds- en reparatieplan van meer dan 50 eenheden medisch materiaal. Irak heeft een degelijk gezondheidssysteem, maar na decennialange conflicten, instabiliteit en economische crisissen, staat het systeem onder grote druk. Veel ziekenhuizen hebben de middelen niet om met die situaties om te gaan, en daar komt AZG in beeld. 

Wat houdt het werk van een biomedisch specialist op het terrein in?

Ik vind het fantastisch dat dit werk zo divers is!

Ik leidde twee Iraakse collega-röntgentechnici op over het gebruik van de digitale cassettespeler. Een andere Iraakse collega kreeg bijscholing over het onderhoud en de reparatie van al het materiaal. Ik organiseerde ook trainingssessies voor het medische personeel over het gebruik van het materiaal. Daarnaast moet je terugkoppelen naar de artsen om aan het noodplan van het ziekenhuis te werken. Wat als een van de ventilatoren in de operatiekamer het begeeft? Moeten we dan minder opereren of hetzelfde tempo aanhouden, maar dan ook 's nachts werken? Of moeten we operaties uitvoeren die minder lang duren? Of in een andere operatiekamer? Het hele uurrooster van de operaties verandert.

Een ander aspect van mijn job was de analyse van de aankoopbehoeften, samen met de medisch coördinator van het project, om een volledige voorraad te hebben voor de operatiekamer en, bij uitbreiding, het hele ziekenhuis. Daarvoor moest ik vaak op zoek naar (lokale) leveranciers. Een groot deel van de job houdt ook computerwerk in, meer bepaald in Excel (lacht).

Je moet altijd voorbereid zijn op het onverwachte. Op een dag kwamen er voor het project twee lege containers aan die zo snel mogelijk tot een röntgenkamer en een sterilisatieruimte moesten worden omgevormd. Ik nam de leiding en sloot de containers aan op het elektriciteitsnet, bestelde tafels, stoelen, wastafels, enz. en installeerde vervolgens het biomedisch materiaal: een autoclaaf, een mobiel röntgenapparaat en een digitale cassettespeler met de nodige software.

Wat vond je het leukst?

Ik denk het feit dat ik zelf opleidingen mocht geven, omdat ik echt het effect van de capaciteitsontwikkeling zag. Mijn collega in Irak had bijvoorbeeld goede technische vaardigheden, maar zijn kennis over het materiaal was niet meer actueel. Nu weet hij alles over het gebruik en het opsporen van fouten in de beeldvormingssoftware voor röntgenopnames en -beelden, wat dan weer zijn positie op de arbeidsmarkt zal verbeteren. Het feit dat ze nu volledig uitgerust zijn om het werk te doen omdat ik mijn kennis heb doorgegeven, geeft me bijzonder veel voldoening!

Wat was het moeilijkste deel van je werk?

De cultuurschok! Vooral op het vlak van privéleven en werkinhoud. Ik ging van de privésector naar een openbaar Haïtiaans ziekenhuis. In het begin wilde ik dat bepaalde zaken sneller zouden gaan en raakte ik gefrustreerd omdat dat niet altijd mogelijk was. Jij bent daar voor een tijdelijke missie, maar je plaatselijke collega's zijn daar natuurlijk voor langere tijd. En zij zien de dingen anders en gaan op een andere manier te werk. Je moet nederig zijn en je goed kunnen aanpassen om daarmee om te gaan.

Bovendien ben je natuurlijk ver weg van familie en vrienden. Soms denk ik dat ik me niet meer thuis zal voelen in mijn vriendenkring. Maar uiteindelijk ontvangen ze me altijd weer met open armen!

Je bent inmiddels één week terug in België. Wat ga je nu doen?

Rusten! En tijd doorbrengen met familie en vrienden. En me bijscholen over het beeldvormingsgedeelte van de job. Ik heb bijvoorbeeld de operationele onderzoeksdag in Londen gestreamd om meer te leren over de innovaties van AZG. Ik was heel erg onder de indruk van een zonne-energieproject om de zuurstofconcentrator van stroom te voorzien en van de met 3D-technologie geprinte prothesen voor patiënten.

Wat zijn de vereisten om bij AZG aan de slag te gaan?

Uiteraard heb je het juiste diploma nodig, maar ook technische vaardigheden zijn belangrijk. Je moet bijvoorbeeld durven de handen uit de mouwen te steken. Je moet ook geduldig zijn en kunnen coachen, niet alleen om het technisch personeel te leren hoe ze het materiaal moeten gebruiken, maar ook om het verplegend en ander medisch personeel te leren hoe ze het moeten bedienen en om het technisch personeel te leren om de verpleegkundigen op te leiden.

Ik zou alle biomedische ingenieurs willen aanmoedigen om bij AZG te solliciteren! Ze moeten wel eerst informatie inwinnen over het terreinwerk. Het is immers geen avontuurlijke rugzakvakantie. Verre van! Het evenwicht tussen werk en privé is moeilijk: je werkt lange uren en hebt weinig vrije tijd. Je woont samen met je collega-expats en kunt uit veiligheidsoverwegingen niet altijd gaan en staan waar je wilt. Bovendien is het mogelijk dat je niet met iedereen van de plaatselijke bevolking overweg kan. Maar dat is het allemaal waard als je denkt aan de mensen die we helpen.

Terug naar het profiel Biomedisch specialist