Democratische Republiek Congo
We reageren op noodsituaties en helpen mensen die op de vlucht zijn voor geweld en gewapende conflicten. In 2019 en 2020 hebben we gereageerd op de grootste ebola-uitbraak ooit in het land, in de provincies Ituri en Noord-Kivu.
Enkele van onze grootste programma's lopen in de Democratische Republiek Congo (DRC). In 2019 werkten we in 21 van de 26 provincies van het land en reageerden we op een van de grootste uitbraken van mazelen in decennia. We werkten ook met mensen die ontheemd waren door conflicten en met gezondheidsproblemen zoals hiv/aids.
Mensen hebben weinig toegang tot gezondheidszorg en er breken regelmatig ziekten uit door gebrekkig toezicht/opvolgin en een slechte infrastructuur. Geweld leidde tot crises in de regio's Kivu, Tanganyika en Kasaï, waardoor miljoenen mensen op de vlucht zijn geslagen.
Drie van onze medewerkers, die in 2013 in Noord-Kivu werden ontvoerd, worden nog steeds vermist.
Artsen Zonder Grenzen (AZG) voert grootschalige projecten uit in de Democratische Republiek Congo (DRC) om te reageren op de destructieve gevolgen van geweld en andere noodsituaties op het vlak van gezondheid, zoals uitbraken van ziekten en ondervoeding.
De humanitaire situatie in de DRC is vorig jaar verder verslechterd, voornamelijk door toegenomen gewapend geweld. Dit komt hoofdzakelijk door de opleving van de gewapende groep M23 in Noord-Kivu. De escalatie van het conflict en de onveiligheid dwongen bijna 600.000 mensen hun huizen te ontvluchten, in een provincie waar al 1,9 miljoen mensen ontheemd waren.
Reageren op noodsituaties die verband houden met geweld
Gedurende het hele jaar waren de gevechten geconcentreerd in het Rutshuru-gebied in Noord-Kivu. Terwijl de meeste humanitaire organisaties het gebied verlieten, bleef Artsen Zonder Grenzen haar gewoonlijke activiteiten aanhouden. We ondersteunden gezondheidsfaciliteiten in Rutshuru, Binza, Kibirizi en Bambo voor intensieve zorg, chirurgie, therapeutische voeding en behandeling van slachtoffers van seksueel geweld. Verder hebben we noodhulp opgezet voor ontheemde gemeenschappen. Naast het verlenen van gezondheidszorg door mobiele klinieken en het ondersteunen van essentiële zorg in gezondheidscentra in de buurt van ontheemden, bouwden onze teams latrines en distribueerden ze water en hulpgoederen zoals hygiëne- en kookpakketten.
Door het geweld in Rutshuru vluchtten tienduizenden mensen naar het naburige Nyiragongo, in de buurt van Goma, waar ze zich verzamelden in informele nederzettingen waar een totaal gebrek was aan basisvoorzieningen zoals onderdak, gezondheidszorg, voedsel en water. Artsen Zonder Grenzen was een van de eerste organisaties die een noodhulpactie lanceerde in de nederzettingen in Munigi en Kanyaruchinya. Onze teams boden algemene gezondheidszorg, behandeling van slachtoffers van seksueel geweld, doorverwijzingen naar ziekenhuizen in Goma en veilig drinkwater. Ze riepen daarbij de humanitaire gemeenschap herhaaldelijk op om de reactie te ondersteunen.
Toen in augustus de eerste vermoedelijke gevallen van cholera in deze nederzettingen werden gemeld, organiseerden we een orale vaccinatiecampagne. In oktober, toen de gevechten in het Rutshuru-gebied heviger werden, was er echter een enorme toestroom van nieuwkomers en kon een cholera-uitbraak niet voorkomen worden. Wekenlang waren onze teams de enige zorgverleners die op deze noodsituatie reageerden door speciale behandelcentra op te zetten.
Het geweld bleef zeker niet beperkt tot de gebieden die direct getroffen waren door de terugkomst van M23. Er braken conflicten uit in andere gebieden van Noord-Kivu, zoals Masisi, en in de provincie Ituri gingen doelbewuste aanvallen op burgers onverminderd door. Hoewel we door het gebrek aan veiligheidsgaranties voor onze teams onze projecten in Nizi en Bambu, in het Djugu-gebied, hebben moeten sluiten, zetten we onze activiteiten in en rond Drodro voort. We behandelden er slachtoffers van geweld en boden er toegang tot basisgezondheidszorg, evenals water- en sanitaire voorzieningen voor ontheemden en gastgemeenschappen.
Op andere plekken in de DRC ondersteunden onze teams mensen die getroffen waren door geweldsuitbarstingen in het gebied Tshikula (Kasaï Central) en in de provincies Mai-Ndombe en Kwilu, waar een conflict tussen gemeenschappen over land snel uit de hand liep. Hier organiseerden onze teams honderden medische consultaties en verplaatsten ze zwaargewonden naar de hoofdstad Kinshasa.
Uitbraken van infectieziekten zoals mazelen
Terwijl de heropleving van M23 in 2022 de meeste publieke aandacht kreeg in de DRC, was een andere onderbelichte gezondheidscrisis opnieuw een belangrijke oorzaak van de noodinterventies van AZG: een nieuwe, landelijke opflakkering van het aantal gevallen van mazelen. Mazelen bereikte epidemische niveaus in bijna de helft van de gezondheidszones van de DRC, met bijna 150.000 gevallen en 1.800 officiële sterfgevallen.
Onze teams voerden 45 specifieke mazelenacties uit in het land, terwijl ze ook onze gebruikelijke immunisatie- en zorgactiviteiten in onze reguliere projecten bleven uitvoeren. In de loop van 2022 hebben we meer dan twee miljoen kinderen gevaccineerd tegen de mazelen.
Doorheen het jaar reageerden we op andere ziekte-uitbraken, waaronder cholera in de provincies Noord-Kivu, Zuid-Kivu en Kasaï Oriental. We behandelden er patiënten en beschermden tienduizenden mensen door middel van orale choleravaccinaties. We assisteerden ook het ministerie van Volksgezondheid bij de bestrijding van een meningitisuitbraak in Haut-Uélé en bij twee ebola-uitbraken in de provincies Equateur en Noord-Kivu.
Onze gebruikelijke algemene en specialistische gezondheidszorg
Naast onze noodhulp hebben we onze reguliere algemene en specialistische medische activiteiten in het hele land voortgezet, waaronder hiv- en tuberculosebehandeling, seksuele en reproductieve gezondheidszorg, veilige abortuszorg, geestelijke gezondheidszorg en steun aan gemarginaliseerde mensen, zoals kinderen die op straat leven, gevangenen en professionele sekswerkers. We ondersteunden ook het herstel en de bouw van verschillende gezondheidszorgfaciliteiten.
Ondervoeding bleef een belangrijk medisch probleem in verschillende provincies. Hierdoor startten we speciale interventies in Tshopo, Zuid-Kivu en Haut-Uélé. Malaria bleef ook een van de belangrijkste ziekten die door onze teams in het land wordt behandeld. In 2022 lanceerden we specifieke preventie- en behandelingsactiviteiten in Zuid-Kivu tijdens het hoogseizoen om de gezondheidsautoriteiten te ondersteunen. We voerden ook grote sproeicampagnes voor binnenshuis uit en massale toedieningsactiviteiten van medicijnen. Deze bestond uit de distributie van een chemoprofylaxe tegen malaria, in Angumu, Ituri, om de hoge prevalentie van malaria in het gebied te verminderen.
Ondertussen bleef het aantal patiënten dat werd opgenomen voor seksueel geweld opmerkelijk hoog in de vijf provincies waar we speciale projecten hebben voor slachtoffers. We bieden hun een volledig pakket aan medische en psychologische zorg. Als onderdeel van een innovatieve aanpak van het hoge niveau van seksueel geweld in Salamabila hebben onze teams samen met de gemeenschap twee 'mannenscholen' opgezet. Dit zijn ruimten waar mannen deelnemen aan bewustwordingssessies over seksueel geweld. Het doel is om hen op een positieve manier te informeren en te beïnvloeden, aangezien zij meestal de belangrijkste besluitvormers zijn binnen hun huishouden en gemeenschap.
De omvang van de activiteiten die AZG in 2022 in de DRC heeft uitgevoerd, weerspiegelt opnieuw de omvang van de humanitaire medische behoeften in het land. Aan het einde van het jaar hadden meer dan 26 miljoen mensen hulp nodig en waren meer dan 5,7 miljoen mensen ontheemd, het grootste aantal op het Afrikaanse continent*.
