7 maanden meedogenloze aanvallen op de gezondheidszorg in de bezette Palestijnse gebieden

In de afgelopen zeven maanden is de gezondheidszorg in de Gazastrook systematisch ontmanteld. Volgens OCHA zijn er nu 24 ziekenhuizen in Gaza buiten gebruik en zijn er 493 gezondheidswerkers gedood. Elk medisch centrum of humanitair afleveringssysteem is of wordt vernietigd en vervangen door minder effectieve, geïmproviseerde opties. Het is niet duidelijk wat de indirecte menselijke kosten in termen van dodelijke slachtoffers en langdurig gewonden zullen zijn als gevolg van het feit dat hulp en behandeling zijn geweigerd. Medewerkers en patiënten van Artsen Zonder Grenzen (AZG) hebben 12 verschillende gezondheidsstructuren moeten verlaten en hebben 26 gewelddadige incidenten moeten doorstaan (gemiddeld 3,7 per maand), waaronder luchtaanvallen die ziekenhuizen beschadigen, tanks die worden afgevuurd op afgesproken schuilplaatsen, grondoffensieven op medische centra en konvooien die worden beschoten. AZG wacht nog steeds op verantwoording voor het doden, verminken of ontmenselijken van onze medewerkers en patiënten.

Hoewel de afgelopen zeven maanden verwoestend zijn geweest voor gemeenschappen in de Gazastrook, op de Westelijke Jordaanoever en in Israël, dateert het geweld waarmee Palestijnen in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever te maken hebben vanuit een medisch-humanitair perspectief al van ver voor 7 oktober. Het is belangrijk om eraan te herinneren dat er al een humanitaire crisis was in de Gazastrook, door de 16 jaar durende blokkade van de enclave door Israël.  

Op 6 oktober 2023 voerde AZG humanitaire medische activiteiten uit in de bezette Palestijnse gebieden, meer bepaald in Hebron, Jenin, Nablus, Masafer Yatta en de Gazastrook. Op die dag verzorgden onze collega's patiënten in Gaza die gewond waren geraakt door zogenaamde vlinderkogels, afgevuurd door Israëlische sluipschutters op mensen die protesteerden in de dagen en weken voorafgaand aan de oorlog die het gebied overspoelde op 7 oktober. We behandelden ook 87 patiënten met langdurige verwondingen (een daling ten opzichte van een oorspronkelijk patiëntencohort van bijna 900), opgelopen tijdens de escalatie van de Grote Mars van Terugkeer in 2018 en 2019. 

Het medisch personeel van AZG ging ook door met het behandelen van patiënten die gewond waren geraakt in de oorlog van 2021, die werd uitgelokt door de inbeslagname en vestiging van eigendommen in Sheikh Jarrah, Oost-Jeruzalem, en resulteerde in de ernstigste escalatie sinds 2014 met duizenden Palestijnen die ontheemd raakten, massale vernielingen en honderden doden. 

De aanvallen van 7 oktober en de collectieve bestraffing die daarop volgde, betekenen een paradigmaverschuiving in de manier waarop AZG kan werken in de bezette Palestijnse gebieden. Onze collega's hadden geen activiteiten in Israël en opdat moment waren zij op 7 oktober voor het eerst getuige van Israëlische luchtaanvallen in Gaza, onmiddellijk na aanvallen van Hamas waarbij naar schatting zo'n 1.200 mensen werden gedood en 253 mensen werden gegijzeld. 

Op 8 oktober bood AZG steun aan het Israëlische ministerie van Volksgezondheid, wat uiteindelijk werd afgewezen. 
Voor AZG-collega's in Gaza die projecten hadden lopen gericht op orthopedische en reconstructieve chirurgie, fysiotherapie, brandwondenzorg, psychologische gezondheidszorg en onderzoek naar en behandeling van antimicrobiële resistentie in Gaza, was het niet meteen duidelijk wat er met onze patiënten zou gebeuren, hoe we hun continuïteit van zorg konden garanderen of wat we zouden kunnen doen voor de gewonden in deze nieuwe escalatie. 

Wat wel duidelijk werd, was dat het toenemende gebrek aan respect en minachting voor medische humanitaire acties en de vernietiging van gezondheidsvoorzieningen en schuilplaatsen voor personeel, samen met het doden van collega's en patiënten, het voor AZG bijna onmogelijk maakte om te onderhandelen over de bescherming die we gewoonlijk zoeken in conflictsituaties.  

 👉 Bekijk de tijdlijn met onze activiteiten in Gaza sinds 7 oktober

Het is belangrijk om op te merken dat waar de verantwoordelijkheid voor deze aanvallen nu is geverifieerd, ze zijn toegeschreven; vaak zijn we echter niet in staat om met zekerheid te zeggen waar de aanvallen vandaan komen. 

De locatie van AZG of door AZG gesteunde medische faciliteiten, schuilplaatsen en bewegingen die getroffen of aangevallen zijn, waren voorafgaand de aanvallen meegedeeld aan de belangrijkste partijen in het conflict in Gaza. Toch zijn deze faciliteiten en bewegingen niet gerespecteerd of beschermd en zijn er veel burgers gedood of gewond geraakt.

Artsen Zonder Grenzen roept nogmaals alle partijen op om de gezondheidszorg, gezondheidswerkers en patiënten in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever te respecteren en te beschermen. Er moet nu een onmiddellijk en duurzaam staakt-het-vuren worden ingevoerd in Gaza om een einde te maken aan het leed van de mensen en de vernietiging van Gaza. We eisen een onmiddellijke en onbelemmerde stroom van hulp naar de hele Gazastrook. We eisen verantwoording voor onze collega's en hun familieleden die gedood en gewond zijn, en voor patiënten.