Epidemieën
We spreken van een epidemie wanneer een ziekte (zoals meningitis, poliomyelitis, mazelen, gele koorts, difterie, cholera of malaria) zich snel ontwikkelt en verspreidt bij een bevolking.
Toch wijst een verhoogd aantal gevallen niet per se op een epidemie, er zijn heel wat medische factoren om rekening mee te houden alvorens er van een epidemie gesproken kan worden. Een pandemie is een epidemie die zich uitgebreid heeft tot de hele bevolking van een continent of zelfs wereldwijd (zoals hiv/aids of tuberculose).
De oorzaken van het ontstaan en de verspreiding van epidemieën zijn talrijk. Het kunnen klimaatverschijnselen en natuurrampen zijn, zoals droogte, een zwaar regenseizoen, aardbevingen of overstromingen. Oorlogen of conflicten die de gezondheidszorg verstoren, kunnen de toename van het aantal ziektes in de hand werken. Ook bevolkingsexplosies veroorzaken opstoten, onder meer van cholera, door gebrek aan hygiëne, tekort aan drinkwater en de benarde leefomstandigheden.
SNEL EN GEORGANISEERD REAGEREN
Hoe dan ook zijn twee elementen doorslaggevend om een epidemie in te dijken: snel ingrijpen en een goede organisatie van logistiek en verzorging, omdat er zoveel mensen tegelijk moeten worden behandeld. Artsen Zonder Grenzen rukt geregeld uit bij uitbraken van cholera, mazelen, meningitis en malaria.
We concentreren ons dan op de kwetsbaarste groepen. We informeren de plaatselijke bevolking over de risico’s en doen we aan preventie. Een goede samenwerking met de lokale overheid is daarbij cruciaal.
Vaccins & hygiëne
Het beste wapen tegen sommige epidemieën is massale vaccinatie. Dat is het geval voor mazelen, gele koorts en meningitis. Vaccinatie vereist massale logistieke middelen om 2.000 tot 3.000 personen per dag te kunnen behandelen, met als doel om minstens negentig procent van de doelgroep te vaccineren.
Op logistiek niveau moeten de teams beschikken over vaccins, injectiemateriaal en een koudeketen. Op organisatorisch niveau speelt sensibilisering een fundamentele rol om ervoor te zorgen dat de volledige doelgroep aanwezig is op de vaccinatieplaats, door de lokale verantwoordelijken in te schakelen of door de hulp van de plaatselijke media in te roepen.
Bij epidemieën van cholera en dysenterie moeten vooral de hygiëne, de drinkwaterbevoorrading en de sanitaire infrastructuur verbeterd worden.
gespecialiseerde STRUCTUREN
De behandeling van alle soorten epidemieën vereist de snelle oprichting van voorlopige zorgstructuren of het gebruik van bestaande infrastructuur om patiënten op te vangen. Dat kan gaan van tenten tot voetbalstadions. Quarantaine van de patiënten een noodzakelijke voorwaarde om verspreiding van een epidemie tegen te gaan. Zo is een ‘choleracentrum’ een volledig afgesloten plek waar het personeel zich aan uiterst strenge hygiëneregels moet houden.
Tot slot moeten de patiënten kunnen beschikken over aangepaste en betaalbare behandelingen, om de opstoot van bepaalde ziekten in te dijken. Dat is onder meer het geval voor de resistente vormen van tuberculose en voor slaapziekte.
