Seksueel geweld

De Wereldgezondheidsorganisatie definieert seksueel geweld als volgt: "Seksueel geweld verwijst naar elke seksuele handeling, poging tot seksuele handeling of elke andere handeling die gericht is tegen de seksualiteit van een persoon door middel van geweld, ongeacht de relatie tot het slachtoffer, in elke omgeving en ongeacht of er sprake is van fysiek contact.” Meteen moet worden gezegd dat bovenstaande definitie nooit als volledig of “af” kan worden beschouwd. Elke dag nog kunnen nieuwe vormen van seksueel geweld worden gemeld.

1 op 3 vrouwen slachtoffer van seksueel geweld

Volgens de Wereldgezondheidsorganisatie krijgt 1 op de 3 vrouwen in haar leven te maken met een vorm van seksueel geweld. Onder hen zal 1 op de 4 vrouwen vóór hun 25ste slachtoffer zijn geworden van partnergeweld. Bovendien zijn de agressors vaak ook een familielid of een goede vriend. Niet alleen vrouwen of meisjes, volwassen of minderjarig, maar ook mannen, jongens en non-binaire mensen worden getroffen door deze vormen van seksueel geweld.

Seksueel geweld in conflictsituaties

Verkrachting en andere vormen van seksuele overheersing komen vaak voor in conflictsituaties, waar zij kunnen worden gebruikt om gemeenschappen te vernederen, te straffen, te controleren, te verwonden, te martelen, angst aan te jagen en te vernietigen. Zo is verkrachting soms een strategie om hiv/aids binnen een gemeenschap te verspreiden. Dit leidt op den duur tot verlies van levens.

Onze steun aan overlevenden van seksueel geweld

In 2021 behandelde Artsen Zonder Grenzen meer dan 36.800 overlevenden van seksueel geweld, tegenover 31.300 in 2020. Er moet in rekening worden gebracht dat overal ter wereld veel slachtoffers zijn die nooit aangifte hebben gedaan en zich dus niet hebben laten behandelen uit angst voor mogelijke repercussies: schaamte, stigmatisering, afwijzing, isolement, represailles, enzovoort.

Geweld kan de bron zijn van fysieke en psychologische trauma's, het ontstaan van seksueel overdraagbare ziekten en infecties, en ongewenste zwangerschappen. Daarom is ons antwoord op verkrachting medisch, psychologisch, politiek en juridisch. Wij bieden met name tijdelijke huisvesting, toegang tot sociale diensten, materiële bijstand, het verstrekken van een forensisch certificaat en ondersteuning bij gerechtelijke procedures op individuele basis.

Onze specifieke medische hulp

"Het is een echt mentaliteitswerk dat we moeten doen om het taboe rond seksueel geweld op te heffen en om alle slachtoffers zorg te kunnen bieden, aan de bevolking, maar ook aan de autoriteiten. Seksueel geweld heeft zeker een strafrechtelijk en juridisch aspect, maar voor ons is het vooral een medische noodsituatie”, zegt Mame Anna Sane, medisch adviseur in Mambasa, D.R. Congo.

Vanuit medisch oogpunt zijn de eerste uren na de geweldpleging cruciaal voor onze teams om de slachtoffers effectief te kunnen behandelen. We bieden onder andere

• behandeling van het lichamelijk letsel(s)
• antibiotica voor de behandeling van seksueel overdraagbare aandoeningen (syfilis en gonorroe)
• hepatitis B- en tetanusvaccinaties
• hiv-profylaxe als de patiënt zich binnen 72 uur na de geweldpleging meldt
• noodanticonceptie als de patiënt zich binnen 120 uur na de geweldpleging meldt
• toegang tot zwangerschapstesten
• ondersteuning bij het omgaan met ongewenste zwangerschappen
• geestelijke gezondheidszorg

Het primaire doel van AZG is om medische noodhulp te bieden in een maatschappelijke context waar slachtoffers niet onmiddellijk en zonder stigma kunnen worden behandeld. In landen of regio’s waar we niet werken, zijn er andere hulpverleners aanwezig om slachtoffers te helpen.

Slachtoffer van seksueel geweld? Praat erover met iemand!

Als je slachtoffer bent van seksueel geweld of bent geweest, praat er dan over met iemand die je vertrouwt of met een medische professional. Je bent niet alleen.