Rafah, Zuid-Gaza: leven in een tent, zwanger en ontheemd

Maha* ging naar het ziekenhuis toen haar bevalling net was begonnen, maar werd weggestuurd omdat alle verloskamers vol waren. Ontmoedigd keerde ze in het koude winterweer terug naar haar geïmproviseerde tent, een van de vele in Rafahs kampen voor intern ontheemde mensen. Voor de oorlog had Rafah, een stad in het zuiden van Gaza, een bevolkingsaantal van 300.000 Palestijnen; dat aantal steeg tot 1,5 miljoen toen inwoners van Gaza de bombardementen en evacuatiebevelen in het Noord- en Middengebied ontvluchtten. 

Helaas kon Maha niet terugkeren naar het ziekenhuis. Maha is bevallen van haar overleden zoon, in een openbaar toilet. De oorlog in Gaza wordt gekenmerkt door een schrijnend gebrek aan humanitaire hulp en aanvallen op gezondheidszorgfaciliteiten. Het heeft de toegang tot gezondheidszorg voor moeders volledig ontwricht, waardoor zowel moeders als hun kinderen worden blootgesteld aan ernstige en zelfs levensbedreigende gezondheidsrisico's. In het Rafah-gebied is de kraamkliniek van de Emiraten de belangrijkste overgebleven faciliteit die voorziet in de moedergezondheidsbehoeften van ontheemde zwangere vrouwen. 

De behoeften zijn enorm: volgens de Wereldgezondheidsorganisatie zijn naar schatting 50.000 vrouwen zwanger en volgens UNICEF zijn er sinds het begin van de oorlog naar schatting 20.000 baby's geboren. 

Doe een gift aan het noodfonds

De medische noden overrompelen de capaciteit 

Het Emirati-ziekenhuis kampt met een overweldigende stijging van de behoeften en een gebrek aan capaciteit en kan nu alleen nog reageren op de meest urgente en levensbedreigende bevallingen. Onze teams ter plaatse zijn zeer ongerust over de schaarsheid die alsmaar erger wordt op vlak van verloskundige zorg in Gaza dat veroorzaakt wordt door de voortdurende bombardementen, beperkingen op humanitaire hulp en aanvallen op gezondheidszorgfaciliteiten. “Met zoveel ontheemden is de situatie in Rafah angstaanjagend”, zegt Pascale Coissard, de noodhulpcoördinator van Artsen Zonder Grenzen in Gaza. “Alle plaatsen zijn overvol, met mensen die in tenten, scholen en ziekenhuizen wonen. 

Het Emirati-ziekenhuis verwerkt nu driemaal het aantal bevallingen dat het vóór de oorlog afhandelde.” Door de huidige humanitaire crisis die momenteel in Gaza speelt, hebben toekomstige moeders maandenlang geen medische controles gehad omdat de eerstelijnsgezondheidszorg vrijwel niet beschikbaar is. Verder kunnen vrouwen in barensnood de ziekenhuizen niet bereiken door het gebrek aan brandstof en capaciteit in de weinige overgebleven ziekenhuizen. 

Ontheemde vrouwen die in erbarmelijke omstandigheden leven, bevallen in plastic tenten en openbare gebouwen. Vrouwen die wel in het ziekenhuis bevallen, keren na slechts enkele uren na hun keizersnede, terug naar hun geïmproviseerde onderkomens. 

Artsen Zonder Grenzen ondersteunt het Emirati-ziekenhuis met postpartumzorg 

Om het risico op morbiditeit en mortaliteit onder moeders en pasgeborenen te verminderen, ondersteunt Artsen zonder Grenzen het Emirati-ziekenhuis met postpartumzorg met twaalf extra bedden voor de afdeling. 

Op deze manier zijn er twintig bedden in totaal beschikbaar, waardoor meer patiënten na de bevalling goede begeleiding kunnen krijgen. “Zonder voldoende voorraden en te veel patiënten is het gezondheidszorgsysteem overbelast en moeten moeders slechts enkele uren na de bevalling worden ontslagen”, legt Rita Botelho da Costa, manager verloskundigen van AZG, uit. “De eerste 24 uur na de bevalling zijn het meest riskant voor complicaties, en omdat mensen in erbarmelijke omstandigheden leven, is het belangrijk om de patiënt zo lang mogelijk in het ziekenhuis te houden.” Omdat er zo weinig toegang is tot gezondheidszorg voor moeders, hebben veel zwangere vrouwen sinds het begin van de oorlog geen enkele zorg meer ontvangen en zijn ze niet in staat geweest de gezondheid van hun kind te controleren. 

Toen ze zes maanden zwanger was, werd de 33-jarige Rana Abu Hameida opgenomen op de kraamafdeling van het Emirati-ziekenhuis omdat ze last had van zwangerschapscomplicaties. Rana heeft sinds het begin van de oorlog nooit een prenatale controle gehad. “Nadat ik ontheemd was, werd het moeilijk om aan vervoer te komen en gezondheidszorg te vinden”, zei ze. Abu Hameida werd ontheemd uit Beit Lahya, in Noord-Gaza, en slaapt nu, net als Maha, in een tent. “Het is een uitdaging om een plek te vinden voor behandeling of om mijn leven zo te organiseren dat ik de maandelijkse controles kan hervatten. Ik verblijf in een tent; het leven is moeilijk, vooral als het gaat om het vinden van voedsel of water en slapen zonder goed beddengoed.” Wanneer zwangere vrouwen geen goede toegang hebben tot gezondheidszorg, voldoende voedsel of voldoende onderdak, lopen zij en hun kinderen een grotere kans op gezondheidsproblemen, waaronder infecties. 

De kinderen van ondervoede zwangere vrouwen of vrouwen die borstvoeding geven lopen een onmiddellijk risico op gezondheidsproblemen en mogelijke ontwikkelingsproblemen op de lange termijn. Ruim een derde van de patiënten die prenatale zorg zochten, vertoonde bloedarmoede, een aandoening die vaak gepaard gaat met een ijzertekort, wat een kritieke zorg is voor zwangere vrouwen die vaak ijzersuppletie nodig hebben. Bovendien had bijna de helft van deze vrouwen urogenitale infecties, zoals urineweginfecties. 

In Rafah bieden teams van Artsen Zonder Grenzen postpartumzorg en geestelijke gezondheidszorg in het Emirati-ziekenhuis. In de Al Shaboura Clinic krijgen zwangere vrouwen prenatale zorg, inclusief screening op ondervoeding en indien nodig aanvullende therapeutische voeding. In de eerste week van januari boden gynaecologen en verloskundigen van Artsen Zonder Grenzen prenatale zorg aan meer dan 200 patiënten in de Al Shaboura-kliniek. Op de afdeling postnatale zorg van het Emirati-ziekenhuis ontvingen de teams van Artsen zonder Grenzen binnen de eerste week na de uitbreiding meer dan 170 patiënten. Zonder voldoende humanitaire hulp aan Gaza en bescherming voor de weinige gezondheidszorgvoorzieningen die nog functioneren, zal de zorgverlening echter een druppel op de gloeiende plaat blijven.