Rapport: Humanitaire crisis in Afghanistan
Een disfunctioneel gezondheidssysteem, wijdverspreide armoede en toenemende beperkingen voor vrouwen vormen de kern van de huidige humanitaire crisis in Afghanistan, volgens een nieuw rapport dat op 6 februari 2023 door Artsen zonder Grenzen (AZG) is gepubliceerd.
Beleidsmakers, donoren en lokale autoriteiten moeten zich dringend richten op versterking van de eerstelijnsgezondheidszorg op gemeenschapsniveau om de toegang van mensen tot de gezondheidszorg te verbeteren. Internationale actoren moeten de problemen aanpakken die bijdragen aan de economische crisis en vrouwen moeten de mogelijkheid krijgen om hun opleiding voort te zetten en toegang te krijgen tot werkgelegenheid, zodat het inkomen van hun gezin toeneemt en er voldoende vrouwelijke gezondheidswerkers in het land zijn om in de behoeften te voorzien.
In het laatste rapport van Artsen Zonder Grenzen over de toegang tot gezondheidszorg in Afghanistan, Persistent barriers to access healthcare in Afghanistan: The ripple effects of a protracted crisis and a staggering economic situation, zegt 91,2% van de respondenten dat hun inkomen het afgelopen jaar is gedaald. En 95% van hen zei in de afgelopen 12 maanden moeite te hebben gehad om aan voedsel te komen, voornamelijk door de stijgende werkloosheid en stagnerende lonen, die gepaard gaan met stijgende prijzen, vooral voor basisvoedingsmiddelen. De sancties van de internationale gemeenschap blijven de economie verlammen en 7 miljard dollar van de tegoeden van de Afghaanse centrale bank blijft in het buitenland bevroren.
"Soms zijn moeders zo ondervoed dat ze geen melk voor hun kinderen kunnen produceren. We zien dat ze thee in flessen doen om aan pasgeborenen te geven die pas zeven of acht dagen oud zijn, wat heel gevaarlijk kan zijn," zegt Hadia, een medisch medewerker van AZG in het regionale ziekenhuis in Herat. Veel Afghanen zijn door hun moeilijke economische situatie gedwongen om overlevingsmechanismen toe te passen met negatieve gevolgen. Van alle ondervraagden in het rapport zei 88 procent dat ze in 2022 medische zorg hadden uitgesteld, opgeschort of besloten hadden geen zorg te zoeken: een stijging van 14,3 procent ten opzichte van het voorgaande jaar. Marieh zegt na aankomst in het door AZG gesteunde regionale ziekenhuis in Herat: "Toen mijn kind ziek was, gingen we naar één van de privéklinieken en kregen we een recept voor medicijnen die 1.000 AFG [ongeveer 12 US dollar] kostten. Ze gaven ons niets. We hebben ook het nabijgelegen openbare ziekenhuis geprobeerd, maar de artsen gaven ons slechts een halve tablet, niet alle medicijnen [die we nodig hadden]... Nu zijn we hier. Het gaat slechter met mijn baby, en ik ben veel geld schuldig dat we geleend hebben voor transport."
"Eén van de grootste problemen in Afghanistan is dat de gezondheidsvoorzieningen in de randgebieden niet goed zijn uitgerust, niet over voldoende middelen beschikken en niet over voldoende personeel beschikken. Dit betekent dat mensen in plattelandsgebieden lange afstanden moeten afleggen om een goede behandeling te krijgen, terwijl zij zich deze reizen vaak niet kunnen veroorloven zonder zich in de schulden te steken," zegt Filipe Ribeiro, vertegenwoordiger van AZG in Afghanistan. "De hoop dat het einde van de oorlog de belemmeringen voor de toegang tot zorg aanzienlijk zou verminderen, is door nieuwe obstakels en angsten weggezakt. De reis naar ziekenhuizen is na de oorlog misschien minder gevaarlijk, maar wel moeilijker om te betalen."
Meer dan 60% van de respondenten zei dat vrouwen nu al meer hinder ondervinden dan mannen wanneer zij toegang tot gezondheidszorg proberen te krijgen, voornamelijk in de vorm van bewegingsbeperkingen in verband met het al lang bestaande sociaal-culturele gebruik dat bekend staat als mahram. Deze vereiste dwingt vrouwen om zich te laten vergezellen door een mannelijk familielid wanneer ze het huis verlaten. Dit maakt dat hun mogelijkheden om naar het ziekenhuis te reizen - als patiënt, verzorger of hulpverlener - belemmerd wordt. Bijvoorbeeld: wanneer er geen mannelijk familielid beschikbaar is om hen te vergezellen, of wanneer een reis die al moeilijk is voor één persoon onbetaalbaar wordt voor twee.
In december 2022 kondigde de Afghaanse regering haar besluit aan om vrouwen te verbieden in niet-gouvernementele organisaties te werken en naar de universiteit te gaan. Dit kan de toegang van vrouwen tot gezondheidszorg verslechteren. "In sommige van onze projecten is het al moeilijk om de noodzakelijke functies, zoals gynaecologen, in te vullen. Als vrouwen niet mogen studeren, waar komt de volgende generatie artsen, vroedvrouwen en verpleegsters dan vandaan? AZG-teams in onze kraamprojecten in Afghanistan, hebben vorig jaar meer dan 42.000 bevallingen verzorgd, en meer dan 8.000 daarvan gingen gepaard met directe verloskundige complicaties. Vrouwen verbieden om te leren en te werken zal het leven van moeders, en hun kinderen, in groter gevaar brengen," besloot Ribeiro.
*De namen van de in het artikel geciteerde Afghanen zijn veranderd om hun identiteit te beschermen.
Het rapport Persistent barriers to access health care in Afghanistan: The ripple effects of a protracted crisis and a stagging economic situation verzamelt medische gegevens, interviews en vragenlijsten van patiënten, hun verzorgers en MSF-projectmedewerkers in Helmand, Herat, Kandahar Khost en Kabul. MSF heeft ook de belemmeringen voor de toegang tot zorg in Afghanistan gedocumenteerd in rapporten die in 2014, 2020 en 2021 zijn gepubliceerd.
