Vier zaken die je moet weten over de crisis in Burkina Faso
Op 24 januari hebben maanden van spanningen en protesten in Burkina Faso zich gemanifesteerd in een militaire machtsovername. De huidige politieke crisis komt bovenop een aanslepend conflict, onveiligheid en een explosieve toename van ontheemding. Hierdoor hebben veel mensen in Burkina Faso moeite om voedsel, water, onderdak en medische zorg te vinden. Ook humanitaire organisaties zijn getroffen door het geweld, waardoor het uiterst moeilijk is om de broodnodige hulp te verlenen.
1. Meer dan een miljoen mensen zijn voor het geweld op de vlucht
In Sahellanden Mali, Niger en Burkina Faso woedt al meer dan tien jaar een conflict tussen gewapende groepen en regerings- en internationale troepen. In 2021 werd Burkina Faso de brandhaard van het geweld in de regio. Ontvoeringen en aanvallen namen sterk toe, met de aanval op Solhan in juni als triest dieptepunt. 160 mensen werden toen gedood. Terwijl grote aanvallen het internationale nieuws halen, blijven kleinschaligere aanvallen op de plaatselijke bevolking, gezondheidspersoneel en hulpverleners vaak onvermeld.
Meer dan 1,5 miljoen van de 20 miljoen Burkinezen zijn volgens de VN voor het geweld op de vlucht. De meesten van hen vluchtten in de afgelopen drie jaar, vaak met niks anders dan de kleren aan hun lijf. Salamata woont met haar met haar man en vier kinderen in een ontheemdenkamp in Barsalogho "Op een ochtend zagen we het hele dorp op de vlucht. Iedereen was aan het rennen, dus namen we de kinderen mee en begonnen ook te rennen. We waren op blote voeten, maar we zijn 35 km lang niet gestopt. Toen we hier aankwamen, ontdekten we dat veel van onze familieleden waren vermoord en alles wat we hadden in rook was opgegaan."
2. Voedsel en water raken op
De gevolgen van het conflict voor de plaatselijke bevolking worden steeds duidelijker. Naast de directe gevolgen van fysiek geweld, hebben velen ook hun huis en middelen van bestaan verloren. Mensen op het platteland hebben hun oogsten en vee verloren. Aangezien zoveel mensen afhankelijk zijn van landbouw en veeteelt om hun gezinnen te voeden, is voedseltekort één van onze grootste zorgen. Samen met andere organisaties verdelen we voedsel en behandelen we kinderen op ondervoeding.
In de ontheemdenkampen zijn de levensomstandigheden vaak precair: de shelters waarin de mensen leven zijn niet aangepast aan het regenseizoen; er is onvoldoende drinkbaar water en de sanitaire voorzieningen zijn rudimentair. De mensen in deze kampen vertellen ons dat zij vaak kilometers moeten lopen en dan tot zes uur moeten wachten op voldoende water om te drinken, te koken en zich te wassen. Door de toegenomen vraag naar water ontstaan overal tekorten. Artsen Zonder Grenzen en andere organisaties boren waterputten en voeren water aan wanneer dat nodig is.
3. De fysieke en psychologische impact van het conflict is enorm
Onze medische teams werken in vijf van de 13 regio's van het land. Daar zien we dat de impact van het conflict op de medische zorg die de mensen nodig hebben, heel groot is. Veel van onze patiënten moeten niet alleen worden behandeld voor lichamelijke letsels, maar lijden ook onder de psychologische gevolgen van hun ervaringen: veel van onze patiënten hebben mensen voor hun ogen zien worden gedood, hun huizen en oogsten werden afgebrand.
Door hun precaire levensomstandigheden loopt een groot deel van de bevolking een groot risico op ziekten zoals malaria - een ziekte waaraan 11 miljoen Burkinezen leden in 2020. Overbevolkte levensomstandigheden verhogen de blootstelling van mensen aan infecties van de luchtwegen, terwijl slechte sanitaire voorzieningen en watertekorten het risico op uitbraken van diarree en cholera vergroten.
4. Medische zorg verlenen en bereiken is een risic
De mensen hebben meer voedsel, meer water en betere toegang tot gezondheidszorg nodig in alle regio's die momenteel door het conflict in Burkina Faso worden getroffen. Ook de humanitaire hulpdeelt in de klappen, vooral door een gebrek aan financiering en door onveiligheid.
Door de extreme mate van onveiligheid kunnen mensen vaak niet naar een dokter reizen, andere mensen kunnen zich geen vervoer naar het ziekenhuis veroorloven. Tegelijkertijd verhindert de onveiligheid vaak dat medisch personeel de gemeenschappen in nood kunnen bereiken.
Ook geweld tegen zorgpersoneel komt regelmatig voor. Medewerkers van Artsen Zonder Grenzen, van andere organisaties en van het ministerie van Volksgezondheid worden aangevallen en soms ontvoerd. Er zijn ambulances gestolen en gezondheidscentra vernield. Op sommige wegen zijn boobytraps geplaatst, waardoor reizen mogelijk dodelijk is.
Volgens het ministerie van Volksgezondheid waren er in juni 2021 in het hele land 357 gezondheidscentra gesloten of niet volledig operationeel als gevolg van het geweld. In alle getroffen gebieden van Burkina Faso is er een tekort aan medische specialisten, waaronder chirurgen, anesthesisten en vroedvrouwen.
