Gele koorts

Gele koorts is een ziekte die zelden de voorpagina’s haalt. Malaria maakt immers veel meer slachtoffers, ebola boezemt meer angst in en aids is een groter probleem voor de volksgezondheid. Maar gele koorts is allerminst onschuldig: elk jaar sterven 60.000 mensen aan de ziekte.

Uitbraak van epidemieën

Gele koorts breekt normaal gezien uit in geïsoleerde gebieden, vooral in Afrika, en de epidemieën doven meestal weer uit voor ze zich echt hebben kunnen verspreiden.

De ziekte wordt veroorzaakt door een virus dat wordt overgedragen door een mug. De boosdoener is de beruchte Aedes aegypti, die ook verantwoordelijk is voor het overbrengen van andere tropische ziektes zoals dengue, zika, en chikungunya.

Symptomen van gele koorts

Het gelekoortsvirus veroorzaakt in eerste instantie vage symptomen die erg lijken op die van andere ziektes: hoofdpijn, koorts, spierpijn, misselijkheid.

Na enkele dagen is deze fase voorbij en genezen de meeste mensen vanzelf. Maar bij ongeveer vijftien procent van de patiënten treedt er onmiddellijk na de schijnbare genezing een tweede en veel ernstigere fase in. Dan krijgt de patiënt hevige buikpijn en geelzucht omdat de lever niet meer goed functioneert.

De patiënt kan dan beginnen bloeden uit de ogen, neus, mond en in de maag, met bloed in de stoelgang en in het braaksel als gevolg. Tot de helft van deze patiënten sterft aan de ziekte.

Artsen en verpleegkundigen kunnen alleen de symptomen bestrijden en proberen om de pijn te verlichten. Er bestaat geen doeltreffende behandeling van geelzucht.

Vaccineren tegen gele koorts

Wat er wel bestaat, is een efficiënt vaccin. Eén dosis beschermt je levenslang tegen het virus. In landen waar de ziekte vaak voorkomt, behoort het vaccin in theorie tot het basispakket inentingen die kinderen krijgen. In de praktijk zien we dat veel mensen toch oningeënt blijven.

Wanneer een epidemie uitbreekt, is een vaccinatiecampagne dan ook een belangrijk onderdeel van de strijd tegen gele koorts. Het andere onderdeel is de strijd tegen de mug die het virus verspreidt.

Muggen bestrijden

Door de mug – als overdrager van de ziekte – uit te roeien, kan de overdrachtsketen doorbroken worden. Zowel de muggen als de larven moeten besteden worden, want besmette wijfjesmuggen kunnen besmette eitjes leggen. 

In eerste instantie zijn muggenbeten te vermijden door gebruik te maken van insectenwerende middelen en muskietennetten of door lange kledij te dragen.

Voorts moeten goede omstandigheden voor de voortplanting van muggen voorkomen worden door in en rond het huis stilstaand water te vermijden. Muggen leggen daar immers hun eitjes in.

Ten slotte raden entomologen aan om kiemdodende middelen en chemische en biologische insecticiden te gebruiken, zij het wel als laatste redmiddel.