Muggen verdelgen in de strijd tegen gele koorts

Na het opduiken van gele koorts in Congo heeft Artsen Zonder Grenzen zich toegelegd op het indijken van het virus. De ziekte dook op in het zuid-westen van het land en wordt gelinkt aan de epidemie die in december in buurland Angola uitbrak.

Entomoloog André Yebakima legt uit waarom het belangrijk is om de mug, de zogenaamde ‘vector’ van het virus, te verdelgen.

Wat is de rol van een entomoloog in de strijd tegen gele koorts?

André: “Omdat gele koorts een ziekte met een vector is, onderscheiden we drie actoren: het virus, de mensen, en de vector, de muggen die het virus verspreiden dus.

Om de ziekte te bekampen, moeten we deze drie actoren in het achterhoofd houden. Zonder muggen kan het virus niet overgedragen worden. Als we de muggen dus verdelgen, wordt de keten van besmetting verbroken.

Wij entomologen, de insectenspecialisten, bestuderen de mug en de plaatsen waar die zich voortplant. Dat is op plaatsen waar er stilstaand water is,  bijvoorbeeld tussen het huisvuil, of in oude banden of in een kapotte dakgoot.”

Met welke middelen kan men de muggen bestrijden?

André: “Er kunnen al heel wat steken vermeden worden door gebruik te maken van een muskietennet, door lange kledij te dragen of door niet in de buurt van stilstaand water rond te hangen. Ten slotte kan je zowel chemische als biologische verdelgers gebruiken om de mug te bestrijden. 

Er is ook een campagne gestart waarbij men stilstaand water met insecticide mengt. Elke mug die daar komt, zal een beetje gif met zich meenemen en zo andere broeihaarden vergiftigen. Daar komen dan weer andere muggen langs en die raken zo ook vergiftigd.”

U hebt een evaluatie in Kingshasa gedaan. Hoe kan u zo’n gigantische stad van 12 miljoen inwoners onderverdelen in verschillende zones waar men al dan niet moet ingrijpen? 

André: “We gebruiken oriëntatiepunten, zoals wijken waar waarschijnlijk  mensen besmet zijn geraakt met gele koorts, of waar de inwoners zeer dicht op elkaar wonen. Eenmaal op het terrein gaan we ook huizen bezoeken om er verschillende waterstalen te verzamelen. Dat laat ons toe om prioriteiten te stellen.

In Kingshasa willen we die waterstalen inventariseren om zo te achterhalen welke muggensoorten er betrokken zijn en waar ze zich voortplanten.”

Wat is de relatie tussen de mens en de mug die gele koorts verspreidt?

André: “De voornaamste conclusie uit ons onderzoek is dat de mens een heel belangrijke rol speelt in het ontstaan van broeihaarden van de mug. Het is belangrijk dat ook op lokaal niveau mensen aangespoord worden om aandacht te hebben naar hun gezondheid, en om hen uit te leggen wat gele koorts inhoudt. 

In onze sensibiliseringscampagnes gaat dan ook veel aandacht naar de rol van de mug en hoe iedereen de vorming van stilstaande waters kan voorkomen.

Maar hoe dan ook zal er stilstaand wateren blijven bestaan waar de muggen zich kunnen voortplanten. Het doel is dan ook niet de om hen uit te roeien, maar om de muggenpopulatie van die specifieke soort te verkleinen zodat de gele koorts minder snel verspreid wordt.”