AZG-arts in Haïti: "De huidige situatie in Port-au-Prince is een humanitaire crisis"
Ik ben arts in de hoofdstad van Haïti, Port-au-Prince, en elke dag hoor ik geweervuur als gewapende groepen en de politie vechten om de controle over onze stad.
Dit soort confrontaties begon enkele jaren geleden, maar de afgelopen weken is het steeds gewelddadiger geworden, als in een oorlog. Op 28 februari werd aangekondigd dat de verkiezingen mogelijks uitgesteld werden tot augustus 2025. Gewapende burgergroepen reageerden door zich te verenigen tegen de regering en politiebureaus, administratiekantoren, banken, haven- en luchthavenfaciliteiten en andere staatsinstellingen aan te vallen. Hierdoor kon de premier niet terugkeren naar Haïti, omdat onze luchthavens gesloten waren.
Het geweld verspreidt zich nu als een lopend vuurtje en bedreigt ons allemaal
In de hele stad zijn veel mensen gevlucht omdat hun huizen zijn platgebrand of geplunderd door groepen die hun wijken hebben aangevallen. Steeds meer delen van de stad lopen leeg naarmate het conflict voortduurt. Tienduizenden mensen hebben hun intrek genomen in scholen, kerken of sportterreinen in omstandigheden die ongeschikt zijn voor menselijke bewoning, waar ze hun privacy verliezen en kwetsbaarder worden.
Anderen verblijven in huizen die onbewoonbaar zijn geworden, blootgesteld aan kruisvuur en plunderingen. Door het recente geweld is het in sommige wijken zelfs moeilijker geworden om aan drinkwater te komen, omdat tankwagens de voorraden niet kunnen aanvullen. De huidige situatie in Port-au-Prince is een humanitaire crisis die dringend om een reactie vraagt, vooral voor essentiële behoeften zoals gezondheidszorg, water en sanitaire voorzieningen.
Extreme stress leidt vaak tot mentale trauma's of een te hoge bloeddruk
Ik leid de mobiele klinieken van Artsen Zonder Grenzen, die gezondheidszorg bieden in bepaalde delen van de stad die aanhoudend geteisterd worden door het geweld. We zien de directe en indirecte effecten van geweld op de gezondheid van onze patiënten. Het gaat om volwassenen die worstelen met chronische ziekten zoals diabetes en kinderen die koorts en diarree hebben. Extreme stress leidt vaak tot mentale trauma's of een te hoge bloeddruk. Veel mensen hebben last van huidinfecties door gebrek aan water voor hygiëne.
Op 19 maart bezocht ons team een wijk in het centrum van de stad waar we sinds 29 februari geen toegang meer hadden. De medische nood in dit gebied is erg groot en zal alleen maar toenemen nu de gezondheidszorg zo beperkt is. We hebben bijvoorbeeld tuberculosepatiënten gezien die zich niet veilig voelden om het gebied te verlaten voor behandeling omwille van de conflicten en spanningen tussen de verschillende zones. Door barricades en gevechten in de stad konden onze medewerkers van de mobiele kliniek niet aan het werk, waardoor deze patiënten in een zeer kwetsbare situatie terechtkwamen.
Overlevenden van seksueel geweld zijn bang voor stigamtisering
De vrouwen die we de afgelopen maanden in onze mobiele klinieken hebben gezien, zijn vaak overlevenden van geweld, waaronder verkrachting. Als arts en als vrouw kan ik zeggen dat velen bang zijn om erover te praten, omdat de dreiging altijd aanwezig is in de gemeenschap. Het sociale stigma kan er ook voor zorgen dat overlevenden er niet voor uitkomen, omdat ze niet willen dat hun familie en buren weten wat er met hen is gebeurd. We doen er alles aan om ervoor te zorgen dat overlevenden zich veilig voelen als ze ons in vertrouwen nemen, maar veel van hen zijn op dat moment al zwanger of hebben een seksueel overdraagbare aandoening. We begeleiden hen naar onze hoofdkliniek voor seksueel geweld.
Ook gezondheidswerkers worden het doelwit van geweld
Al jaren werken gezondheidswerkers in Haïti in een moeilijke omgeving. Door de verslechterende politieke en economische crisis in het land beschikken medische instellingen over weinig middelen. Ons gezondheidszorgsysteem gaat naar de knoppen. Net als andere professionals zijn ook gezondheidswerkers individueel het doelwit geweest van geweld naarmate de situatie verslechterde. Veel artsen en verpleegkundigen, waaronder vrienden en collega's, hebben het land verlaten en zijn naar de Verenigde Staten en elders vertrokken. Vandaag de dag zijn er niet veel meer van ons over.
Het geweld zorgt er ook voor dat patiënten en personeel de medische faciliteiten niet dagelijks kunnen bezoeken. Sommige ziekenhuizen, zoals het staatsuniversitair ziekenhuis van Haïti, kunnen momenteel niet functioneren. Een ander academisch ziekenhuis, Saint-François de Sales, is volledig vernield en jonge artsen kunnen er hun opleiding niet meer afmaken. Het enige openbare academische ziekenhuis dat nog in bedrijf is, is La Paix, maar het is vaak overvol en beschikt niet over voldoende middelen. Het is tragisch dat hierdoor meer vrouwen met een hoogrisicozwangerschap zouden kunnen sterven.
De belangrijkste haven en luchthaven van Haïti zijn nu gesloten en de Dominicaanse Republiek heeft de beperkingen aan de grens tussen de twee landen verscherpt. Gezien de onrust van de afgelopen weken zou het vertrek van professionals uit Haïti, waaronder artsen en andere gezondheidswerkers, kunnen versnellen zodra reizen weer mogelijk wordt.
Degenen van ons die nog in Haïti zijn, doen ons best om de gemeenschap van dienst te zijn wanneer we kunnen, maar we hebben ook zorg nodig, in het bijzonder geestelijke gezondheidszorg, omdat we getuige zijn van zoveel geweld en wreedheid.
We zouden graag op zijn minst de rust terugkrijgen die we een paar jaar geleden hadden. Vandaag werken we, gaan we naar huis en sluiten we onszelf op als in een kooi.
Ik ben ervan overtuigd dat al mijn Haïtiaanse broeders en zusters net als ik zullen zeggen dat we nu willen leven. Het is een recht dat we zijn kwijtgeraakt.
